Günümüzün en çok merak edilen terimlerinden biri propolistir. Genellikle diğer arı ürünleri ile karıştırılmaktadır. Araştırmak istediğinizde internette binlerce kaynak, o kaynaklardan kopyalanmış sayısız içerikle karşılaşır ve kargaşaya düşersiniz. Bu yazımızda propolis nedir, propolisin faydaları nelerdir, propolis nasıl kullanılır, propolis nereden alınır, propolis zararları nelerdir ve propolis kullananlar nelere dikkat etmelidir gibi birçok soruya cevap aradık. İşte bu bilgi kirliliğini gidermek amacıyla da; propolis alanında 30 yıldan fazla süredir akademik çalışmalarda bulunan, yüzlerce uluslararası makalesi ve kongre bildirisi olan, propolis çalışmalarıyla bilime olan katkılarından dolayı UNESCO ve Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından ‘Genç Bilim Kadını‘ unvanlı ürün danışmanımız Erciyes Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sibel Silici‘ye propolisi sorduk. (Prof. Dr. Sibel SİLİCİ kimdir?)
Propolis Nedir?
Propolis, arıların bitki reçinelerinden ve salgılarından topladığı, balmumu ve tükürük ile karıştırarak ürettikleri doğal bir maddedir. Arılar, propolisi kovanlarını mikroorganizmalardan korumak için yapı malzemesi olarak kullanır.
Propolisin Faydaları Nelerdir?
Propolisin faydaları hakkında birçok bilimsel ve klinik çalışma sonuçlarına rağmen, Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği kapsamında takviye edici gıda satışı yapan şirketler propolisin faydalarından bahsedemez.
Propolis Nasıl Kullanılır?
Propolis kullanım yöntemleri, dozajları ve uygulama şekilleri hakkında bilgi almak önemlidir. Ülkemizde satılan ticari propolis ürünleri, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından takviye edici gıda olarak ruhsatlandırılmıştır. Buna göre her propolis ürününün kendine has tavsiye edilen bir tüketim miktarı vardır. Bu nedenle, kullanılan ürünün etiket ve ambalajında bulunan kullanım önerilerine uymak gerekmektedir.
Propolis Nereden Alınır?
Propolis ürünlerini güvenilir ve kaliteli markalardan temin etmek önemlidir. Eczaneler ve kurumsal çevrimiçi mağazalar propolis temin edebileceğiniz başlıca yerlerdir. Ayrıca propolis fiyatı ve merak ettiğiniz birçok bilgiye Nutral Therapy Online Satış Mağazası’ndan ulaşabilirsiniz.
Propolis Yan Etkileri ve Zararları Nelerdir?
Propolis bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir. Özellikle arı ürünlerine alerjisi olan kişilerin dikkatli olması gerekir. Ayrıca, hamilelik ve emzirme döneminde, hastalık veya ilaç kullanımı durumlarında doktorunuza danışmanız önerilmektedir.
Propolis Kullanırken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Propolisi kullanırken şu noktalara dikkat etmelisiniz:
- Arı ürünlerine karşı alerjinizin olmaması gerekmektedir.
- Ürün ambalajında bulunan “İçindekiler” kısmını incelemeli ve bununla birlikte ürün hakkında detaylı bilgi sahibi olmalısınız.
- Ürün analizlerini incelemeli ve özellikle akredite kurumlardan olmasına dikkat edilmelidir.
- Gerçek ürün yorumlarını farklı platformlardan inceleyerek gerçek tüketici deneyimlerine göz atmalısınız.
Propolis ve Bağışıklık Sistemi
Propolisin bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri hakkında çeşitli araştırmalar yapılmaktadır. Ancak Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği kapsamında takviye edici gıda satışı yapan şirketler propolisin sağlık beyanı hakkında bilgi veremezler.
Organik Propolis Nedir?
Organik propolis, kimyasal ilaçlar ve katkı maddeleri kullanılmadan üretilen propolistir. Buna göre doğal ve sağlıklı bir yaşam sürmek isteyen tüketiciler için tercih edilen bir seçenektir.
Propolis Besleyici Midir?
Propolisin protein, karbonhidrat, lipid, vitamin-mineral içeriği oldukça düşüktür. Bu nedenle besinsel bir destek olarak düşünülmesi zordur. Propolisin faydalı biyolojik özellikleri daha çok flavonoidler ve hidroksisinnamik asit türevleri gibi fenolik maddelere atfedilmektedir. Propoliste bulunan en önemli bileşik grubu olarak flavonoidler görülmektedir. Flavonoidler fotosentez yapan hücrelerde bulunurlar. Sekonder bitki metabolitleri olarak bulundukları için insanlar tarafından sentezlenemezler ve bu nedenle insan beslenmesi için önemlidirler. Bununla birlikte propolisin zeytinyağı ekstraksiyonunda soğuk sıkım zeytinyağından gelen A vitamini, D3 vitamini, Beta Karoten, Vitamin A Retinol, Omega 3-6, Magnezyum, Sodyum, Bakır, Çinko, Demir, Fosfor, Kalsiyum gibi vitamin ve mineraller elde edilen özütteki besin değerlerini belirgin bir şekilde yükseltmektedir. Ancak unutmamak gerekir ki; besin takviyeleri normal beslenmenin yerine geçmez. Günlük beslenmenize takviye olarak kullanılabilir.
Propolisin Arı Kovanındaki Görevi Nedir?
Propolis kelimesi Yunanca bir kelimedir ve Türkçe “şehrin korunması” anlamına gelir. Gerçekten de kovanda arı kolonisinin korunmasını sağlar. Arıların kovan içerisinde propolis kullanma amaçları:
- Mikroorganizmaların gelişimini önlemek
- Duvarlarını sıvamak
- Kırık ve çatlakları kapatmak
- Nemi ve sıcaklığı sabit tutmak
- Kovan içerisinde ölen ölü böcek ve hayvanların kokuşmasını önlemek için onları mumyalamak
- Kovan giriş deliğini küçültmek
Petek gözlerinin propolisle sıvanması ise yavruların (larva ve pupa) enfeksiyonlardan korunması içindir. Böylece kovanda antibakteriyel, antifungal ve antiviral bir ortam sağlamaktadırlar. Son yıllarda yapılan araştırmalar da propolisin koloni düzeyinde arılarda savunma sağladığını ortaya koymaktadır.
Propolis ve Diğer Arı Ürünleri Arasındaki Farklar
Propolis, bal, arı sütü ve polen gibi diğer arı ürünlerinden farklıdır. Her bir arı ürünü, farklı özelliklere ve kullanım alanlarına sahiptir. Özellikle propolisin benzersiz yapısı ve kullanım alanları hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir.
Propolis Bal Arısı İlişkisi Nedir?
Evrimsel süreçte bal arıları ve bitkiler arasındaki ilişki olağanüstüdür. Pek çok bitki yaprak, çiçek, meyve ve tomurcuklarını güçlü antimikrobiyel, su geçirmez ve ısı yalıtan özellikte reçineli bir bileşik üretir. Bal arıları bu reçineli maddeyi toplar, mum ve tükürükle karıştırıp pellet haline getirir ve kovanlarına taşır. Bu haliyle reçinenin kimyasal yapısı farklılaştığından bu yeni ürün propolis adını alır. Aslında doğadaki işlevine bakıldığında bitki tarafından üretilen reçine, bitki tomurcuğunun mikro-organizmalardan korunması ve neslin devamı için gereklidir. Propolis de bal arısının korunması ve yaşaması için elzemdir.
Propolis Özellikleri Nedir?
Propolisin rengi bitki kaynağı, toplanma zamanı ve depolanma süresine bağlı olarak yeşil, kırmızı, sarı ve kahverengiye kadar değişir. Kokusu kendine özgü karakteristiktir. Tadı ham halinde yoğun aromatik ve buruktur. Buzdolabında ve derin dondurucuda sert, oda sıcaklığında ise yapışkan özellik kazanır. Yapışkan özelliği nedeniyle cilde kolaylıkla penetre olur, cildin yağ ve proteinleri ile etkileşime girer ve ciltten temizlenmesi zorlaşır. Genel olarak doğal yapısında %50 reçine ve bitkisel balsam, %30 bal mumu, %10 esansiyel ve aromatik yağlar, %10 polen ve diğer organik maddeler bulunmaktadır.
Propolis çeşitli renk, koku ve kompozisyonda olduğu için bu yönde kalite konusunda fikir vermek zordur. Taze propolis hoş bir reçine kokusuna sahiptir. Ayrıca mum içeriği ve görsel kontaminasyonu düşüktür. Eski propolis çok sert ve kırılgan olabilirken çok koyu renk alabilmektedir. Propolis, bal arılarının tükürük, balmumu ve bitkilerin usare ve tomurcuk reçinelerinden oluşan heterojen bir karışımdır. Buna göre propolisin reçine içeriğinin %15’e kadar düşebildiği bildirilmiştir. Diğer organik bileşikler arasında ölü bal arıları, polen ve tahta parçaları yer alabilir, ancak işlenen/özütlenen propoliste bu maddeler istenmemektedir.
Uyarılar:
Takviye edici gıdalar normal beslenmenin yerine geçemez. İlaç değildir. Hastalıkların önlenmesi veya tedavi edilmesi amacıyla kullanılmaz. Hamilelik, emzirme dönemi, hastalık veya ilaç kullanılması durumlarında doktorunuza danışın. Arı ürünlerine alerjisi olanların arı ürünleri tüketmemesi önerilmektedir.
