Arı Sütü Nedir ve Nasıl Kullanılır?
Günümüzün en popüler ürünlerindendir arı sütü. Biz bu yazımızda arı sütü nedir, arı sütü faydaları nelerdir, arı sütü nasıl kullanılır, arı sütünün besin değerleri nasıldır gibi birçok soruya cevap aradık. İşte bu soruları; propolis alanında 30 yıldan fazla süredir akademik çalışmalarda bulunan, yüzlerce uluslararası makalesi ve kongre bildirisi olan, propolis çalışmalarıyla bilime olan katkılarından dolayı UNESCO ve Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından ‘Genç Bilim Kadını‘ unvanlı ürün danışmanımız Erciyes Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sibel Silici‘ye apilarnili sorduk. (Prof. Dr. Sibel SİLİCİ kimdir?)
Arı Sütü Nedir?
Arı sütü, 5-15 günlük işçi arıların yutak üstü salgı bezlerinden salgıladıkları bir arı ürünüdür. Jel halinde akıcı kıvamdadır. Kremsi-beyaz renkte ve ekşi bir tada sahiptir. Yoğunluğu 1.1 g/cm³ olup kısmen suda çözünmektedir.
Arı sütü, memeli hayvanların memesinde oluşan sütle ilgisi olmamasına rağmen, yavru beslenmesinde kullanılması ve süte benzeyen görünümü nedeniyle Türkçe’de süt olarak adlandırılmaktadır. Bunun yanında İngilizce’de ise “kral gıdası” anlamına gelen “royal jelly” olarak bilinmektedir.
Ana arının besini olan arı sütünün besin değeri oldukça yüksektir. Ana arı ve işçi arılar yumurtadan çıktıklarında aynı genetik yapıya sahip olmalarına rağmen, larva döneminde farklı oranda ve sürede arı sütüyle beslenmeleri yapılarının farklılaşmasına neden olmaktadır. Sadece 6 günlük bu farklı beslenme sonucunda ana arı hastalıklara direnç kazanmakta, günde kendi ağırlığının iki katı kadar (1500-3000) yumurta üretebilmekte ve 6 yıl kadar yaşamaktadır. Diğer işçi arılar ise kolay hastalanmaktadırlar. Dişi oldukları halde yumurta üretememekte ve sadece 2 ay yaşamaktadırlar. Bu farklılaşma tamamen arı sütü ile beslenmeden kaynaklanmaktadır.
Arı Sütünün Faydaları Nelerdir?
Arı sütünün faydaları hakkında birçok bilimsel ve klinik çalışma sonucunda elde edilen bulgular bulunmaktadır. Ancak Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği kapsamında takviye edici gıda satışı yapan şirketlerin arı sütünün faydalarından bahsetmesi mümkün değildir.
Arı Sütünün Besin Değerleri
Arı sütü; ortalama:
- %60-70 Nem
- %12-15 Ham protein
- %3-6 Yağ
- %10-16 Karbonhidrat
- %1.5 Mineral ve Vitaminler içerir.
Ayrıca; 10-HDA (10 hidroksil-2 dekenoik asit), proteinler, yağ asitleri ve peptitler gibi çok sayıda biyoaktif madde de bulunmaktadır. Dolayısıyla arı sütünde ortalama olarak 7.30 mg/g serbest amino asit bulunmaktadır. En fazla bulunan serbest amino asitler ise prolin, lisin, ß-alanin, fenilalanin, aspartikasit ve serindir.
Arı sütündeki lipitler, proteinden sonra ikinci önemli maddelerdir. Ortalama
- %80-85 yağ asidi,
- %4-10 fenoller,
- %5-6 vakslar,
- %3-4 steroller
- %0.4-0.8 fosfolipitler içerir.
Arı sütünün gaz kromatografik analizinde 26’dan fazla yağ asidi belirlenmiştir. Bunlardan başlıcaları; nonanoik, kaprik, undekanoik, tridekanoik, laurik, miristoleik, palmitik, palmitoleik, stearik, linoleik ve araşidoneik asittir.
Yağ asidi fraksiyonunun ortalama;
- %32’si trans-10-hidroksi-2-dekenoik asit (10-HDA)
- %24’ü Glukonik asit
- %22’si 10-hidroksidekanoik asit (HDAA),
- %5’i Dikarboksilik asitler ve diğer yağ asitlerinden oluşur.
Arı sütü; fruktoz, glukoz ve sakaroz gibi üç önemli karbonhidrat ve iz miktarda maltoz, trehaloz, melibioz, riboz ve erloz içerir. Ayrıca arı sütünde esas olarak K, P, S, Na, Ca, Al, Mg, Zn, Fe, Cu ve Mn bulunurken, iz miktarda (0.01-1 mg/100 g) Ni, Cr, Sn, W, Sb, Ti ve Bi bulunmaktadır. Ayrıca Sodyum içeriği ise 11.0–14.0 mg/100 g arasındadır. Buna rağmen arı sütünde iz miktarda C vitamini vardır. A, D, E, K vitaminleri de arı sütünde bulunmaktadır.
Arı Sütü Nasıl Kullanılır?
Arı sütü genellikle doğrudan veya bal ile karıştırılarak tüketilmektedir. Liyofilize işlem uygulanmış kapsül formundaki arı sütü yetişkinler için günde 1 kapsül (500 mg) dozunda tüketilmektedir. Arı sütü, yoğurt, smoothie veya diğer yiyeceklere eklenerek de tüketilmektedir. Ancak, arı ürünlerine karşı alerjisi olan kişilerin kullanmadan önce doktorlarına danışmaları önemlidir.
Arı Sütü Nasıl Muhafaza Edilir?
Hasat edilen arı sütü kısa süre içerisinde buzdolabı veya derin dondurucuda depolanmalıdır. Koyu cam kaplarda buzdolabında (+4 ºC) 1 hafta, derin dondurucuda (-18 ºC) 18 ay saklanmaktadır. Liyofilize işlemiyle toz halindeki arı sütü, hem dozlama açısından kullanımı hem de saklama koşulları açısından tüketiciye kolaylık sağlar. Toz halindeki arı sütünü, su kısmı tamamen uçurulduğundan, buzdolabında taze arı sütüne göre daha uzun süre muhafaza etmek mümkündür.
Arı Sütü Satın Al
Arı sütü ürünlerini güvenilir ve kaliteli markalardan temin etmek önemlidir. Eczaneler ve kurumsal çevrimiçi mağazalar arı sütü temin edebileceğiniz başlıca yerlerdir. Ayrıca arı sütü fiyatı ve merak ettiğiniz birçok bilgiye Nutral Therapy Online Satış Mağazası’ndan ulaşabilirsiniz.
Uyarılar:
Takviye edici gıdalar normal beslenmenin yerine geçemez. İlaç değildir. Hastalıkların önlenmesi veya tedavi edilmesi amacıyla kullanılmamaktadır. Hamilelik, emzirme dönemi, hastalık veya ilaç kullanılması durumlarında doktorunuza danışın. Arı ürünlerine alerjisi olanların ürünü tüketmemesi önerilmektedir.
